KIM JESTEŚMY?

• zamieszkujemy miasta, miasteczka i wsie;
• pochodzimy z różnych środowisk i różnych zawodów;
• nie zrywamy więzów z naszym środowiskiem;
• żyjemy w celibacie;
• nie prowadzimy życia wspólnotowego, chociaż tworzymy autentyczną wspólnotę;
• spotykamy się systematycznie, aby razem:
  - modlić się;
  - odczytywać nasze życie w świetle Ewangelii i charyzmatu danego Instytutu;
  - zacieśniać więzy braterskie.

DO CZEGO DĄŻYMY?

• Przepoić miłością Boga siebie, ludzi i świat;
• Żyć Ewangelią na co dzień;
  - żyć w duchu ubóstwa;
  - szukać spełnienia woli Bożej;
  - żyć sakramentami i modlitwą;
  - Świadczyć o Chrystusie wszędzie tam, gdzie żyjemy i pracujemy.

DO CZEGO SIĘ ZOBOWIĄZUJEMY?

Składamy śluby:

• czystości;
• ubóstwa;
• posłuszeństwa,

które realizujemy pozostając w świecie.

GDZIE JESTEŚMY?

Na całym świecie istnieją 184 Instytuty Świeckie liczące ponad 32 000 członków.

W Polsce żyje nas ok. 968 osób w 32 Instytutach Świeckich, różniących się zadaniami i duchowością.

Dla każdego, kto na serio szuka swego miejsca we wspólnocie Kościoła Chrystusowego, pierwszy, nawet okazyjny kontakt z instytutami świeckimi nasuwa pytanie: czy to jest jakaś nowa forma realizacji powszechnego powołania do świętości w Kościele"

Nie można udzielić adekwatnej odpowiedzi bez uprzedniego wyjaśnienia, czym są instytuty świeckie. Są to zatem wspólnoty ludzi świeckich katolików, mężczyzn i kobiet, którzy całkowicie oddają się Chrystusowi przez konsekrację i pełnią apostolstwo w swoich środowiskach. Charakteryzują ich trzy zasadnicze cechy: świeckość, apostolstwo i konsekracja.

Członkowie instytutów świeckich niczym nie wyróżniają się w swoich środowiskach. Żyją samotnie mieszkając w swoich mieszkaniach lub domach, czasem z rodzicami lub rodzeństwem. Nie prowadzą zatem życia wspólnotowego w takim sensie, jak osoby zakonne mieszkające w klasztorach. Nie noszą specjalnego stroju jak one (habitu). Instytuty świeckie stanowią jednak wspólnoty w pełnym tego słowa znaczeniu, bowiem jednoczy ich wspólne powołanie, jako odpowiedź na charyzmat tej wspólnoty. Wyrazem tego są zwykle miesięczne spotkania poświęcone formacji duchowej. Codziennie też modlą się za siebie nawzajem i wspierają się w różnych sytuacjach życiowych.

Pracują jak wszyscy inni w różnych dziedzinach gospodarki, nauki i kultury, a nawet życia społeczno-politycznego. Uczestniczą w trudnościach i problemach ludzi świeckich. Każdy z członków instytutu indywidualnie ponosi odpowiedzialność za swoją pracę. Instytut bowiem ma charakter wspólnoty życia duchowego, a nie czegoś w rodzaju tajnej organizacji kościelnej do infiltracji określonych środowisk i rzekomej klerykalizacji życia publicznego. To "ukrycie" " nie wyróżnianie się w swoim środowisku, ma na celu oddziaływanie apostolskie przede wszystkim przykładem głębokiego życia moralno-duchowego, kompetencją i solidnością pracy, umiejętnością nawiązywania właściwych relacji z otoczeniem itp. Świeccy konsekrowani mają niejako zanosić Chrystusa w życie codzienne.

Ojciec Święty Jan Paweł II wielokrotnie mówił o potrzebie budowania "cywilizacji miłości", której istotą jest pierwszeństwo "być" przed "mieć", osoby przed rzeczą, etyki przed techniką i miłosierdzia przed sprawiedliwością. Do tego właśnie " najogólniej biorąc " sprowadza się apostolstwo instytutów świeckich. Do nich także w całej rozciągłości odnoszą się słowa Konstytucji dogmatycznej o Kościele Lumen gentium: "Tam ich Bóg powołuje, aby wykonując właściwe sobie zadania, kierowani duchem ewangelicznym przyczyniali się do uświęcania świata na kształt zaczynu, od wewnątrz niejako, i w ten sposób przykładem zwłaszcza swego życia, promieniując wiarą, nadzieją i miłością, ukazywali innym Chrystusa" (KK 31).

By mogli innym ukazywać Chrystusa obecnego wśród świeckich spraw życia codziennego, sami muszą pozostawać z Nim w najściślejszej więzi. Z tej racji członkowie instytutów świeckich, po odpowiednim okresie formacji przygotowawczej, składają śluby czystości, ubóstwa i posłuszeństwa, które stanowią podstawę ich konsekracji, czyli całkowitego oddania siebie Chrystusowi, potwierdzonego przez Kościół. Ślubowana czystość polega na niepodzielnym miłowaniu Chrystusa, dlatego domaga się wielkodusznej rezygnacji z partykularnej miłości ludzkiej. Osoby świeckie konsekrowane żyją więc w celibacie. Ich ubóstwo nie oznacza nędzy, ale jest słusznym umiarem w korzystaniu z dóbr doczesnych. Posłuszeństwo zaś wyraża się głównie w szukaniu woli Bożej, w przestrzeganiu zasad wiary chrześcijańskiej, w wierności Kościołowi i w poszanowaniu prawa. Jest to także współodpowiedzialność za charyzmat danego instytutu na równi z przełożonymi, wobec których każdy członek zobowiązuje się konsultować swoje decyzje. Siłę do trwania w przyjaźni z Chrystusem czerpią z Niego przez codzienną Eucharystię, adorację, modlitwę, lekturę Pisma św., ascezę i inne praktyki duchowe.

Takie radykalne pragnienie uświęcania siebie bez porzucania pracy zawodowej, obowiązków społecznych, więzi przyjacielskich itp., zawsze było żywo obecne w Kościele od starożytności. A zatem ten rodzaj powołania nie jest czymś nowym w Kościele. Jednak różne uwarunkowania historyczne sprawiły, że oddanie siebie Chrystusowi przez profesję rad ewangelicznych koncentrujących się wokół ślubu czystości, ubóstwa i posłuszeństwa, ograniczono tylko do życia zakonnego, które z kolei powołanie do świętości realizuje raczej w dystansie do spraw świata. Mimo tego nigdy nie osłabł oddolny ruch ludzi świeckich pragnących w heroicznym wysiłku godzić oddanie siebie Bogu z pozostawaniem w świeckim świecie. Pod jego wpływem papież Pius XII wydał 2 II 1947 roku Konstytucję apostolską Provida Mater Ecclesia, którą ustanowił w sensie prawnym nowy stan życia w Kościele. Kościół potwierdził w ten sposób jak niezmiernie ważnym dla zbawienia świata jest całkowite, bo przez konsekrację, zaangażowanie apostolskie w to wszystko w świecie, co zwykle pozostaje poza sferą bezpośredniego oddziaływania Hierarchii i Zakonów.

W ostatnich dziesięcioleciach obserwuje się dynamiczny rozwój instytutów świeckich na świecie, a także w Polsce. W zdecydowanej większości skupiają one młode, dojrzałe psychicznie, duchowo i intelektualnie kobiety. Są oczywiście instytuty świeckich mężczyzn, jak również instytuty kapłańskie. Instytuty świeckie są młodością Kościoła i świata, a szczególnie "[...] w naszym stuleciu znakiem specjalnego "poruszenia Ducha Świętego w łonie Kościoła"" (Jan Paweł II).

Zapraszamy do posłuchania, czym są Instytuty świeckie, jaka jest ich misja i zadania.

Wywiad udzielony przez Przewodniczącą KKIŚ Teresę Stawarz na temat instytutów świeckich podczas konferencji prasowej w siedzibie Konferencji Episkopatu Polski w Warszawie 24.01.2013 r.

Instytuty świeckie mają wpisane w swoją tożsamość konsekrację, świeckość i apostolstwo. Te trzy elementy przenikają się wzajemnie. Więź z Bogiem członkinie umacniają przez uczestnictwo w codziennej Eucharystii, udział w Liturgii Godzin i modlitwie wewnętrznej. Ta synteza - jak mówi bł. Jan Paweł II - "Pomiędzy najwyższą możliwością przylgnięcia do Boga i Jego woli, a najwyższą możliwością uczestniczenia w nadziejach, udrękach i cierpieniach świata, by kierować go ku planowi całkowitego zbawienia" jest szczególnym powołaniem instytutów świeckich, ślubując rady ewangeliczne czystości, ubóstwa i posłuszeństwa, całkowicie poświęcają się Panu Bogu i naśladują Chrystusa w ofiarnej miłości Boga i ludzi w świecie.

Świeckość jest istotną cechą naszego powołania: to przede wszystkim otwarta postawa wobec świata, który przez Boga został stworzony i odkupiony, to aktywne bycie w świecie, liczące się z jego autonomią, wartościami i prawami, to co dzień zajmowanie się sprawami świata wielkimi i małymi, to wkład myśli i działań, aby uzdrawiać świat i czynić go bardziej ludzkim, to współpraca ze wszystkimi - wierzącymi i niewierzącymi - w dążeniu do dobra wspólnego. Konsekrację przeżywamy w środowisku rodzinnym, pracy zawodowej i społecznej, w kontaktach z sąsiadami i przyjaciółmi. "Być w świecie, to podjąć wartości świeckie. Taki jest wasz sposób bycia Kościołem i uobecniania Kościoła w świecie" powiedział Paweł VI. Trzecim elementem naszego powołania jest apostolstwo podejmowane indywidualnie, które polega przede wszystkim na świadectwie życia jako obecności i działania. Zanurzeni w świecie znamy problemy różnych środowisk, mamy możność nawiązywania kontaktów z ludźmi i niesienia im wsparcia, zwłaszcza duchowego. Styl naszego życia staje się znakiem zapytania dla wielu i świadectwem, że można głęboko i konsekwentnie przeżywać chrześcijaństwo i żyć Ewangelią na co dzień. "Powinniście być nosicielami światła i nadziei w dzisiejszym społeczeństwie. Bądźcie wiernymi świadkami Boga, który z pewnością kocha tę ludzkość i daje im łaski niezbędne do skutecznej pracy nad budowaniem lepszego świata" - słowa te skierował do nas Jan Paweł II.

Całe życie członków instytutów świeckich winno być apostolskie. Zewnętrzne uwarunkowania realizacji misji przez świeckich konsekrowanych sprawiają, że świadectwo życia jako obecność jest podstawowym i uprzywilejowanym środkiem ewangelizacyjnego oddziaływania. Członkowie instytutów świeckich, wybierając świat jako miejsce swojej konsekracji, są do tego świata posłani, aby "szukać Królestwa Bożego, zajmując się sprawami świeckimi i kierując nimi po myśli Bożej" /KK,31/. Całe nasze życie ma być świadectwem, jak we współczesnym świecie wprowadzać Ewangelię w życie społeczne i osobiste. Apostolstwo to jest podejmowane osobiście na własną odpowiedzialność. Dokumenty Kościoła, a szczególnie Adhortacja Jana Pawła II "Christi fideles laici" wskazuje miejsca zaangażowania się świeckich: życie społeczne, gospodarcze i polityczne, media, kultura, wychowanie, służba zdrowia i in. Papież Paweł VI określił instytuty świeckie jako "laboratorium eksperymentalne", w którym Kościół sprawdza konkretne sposoby układania swoich stosunków ze światem. Dzieje się to między innymi wtedy, gdy instytut staje się miejscem konfrontacji i weryfikacji przeżywanej świeckości i konsekracji. Instytut sprawdza niejako na sobie - na swoich członkach to wszystko, co stanowi model duchowości świeckich. Członkowie instytutów świeckich na samych sobie doświadczają trudności duchowych, egzystencjalnych i psychicznych, przeżywanych aktualnie przez człowieka. Przemieniając to w swoim życiu, z jednej strony mogą stawać się świadkami nadziei we własnych środowiskach, a z drugiej strony mogą ten niepokój świata przedstawiać hierarchii Kościoła i innym. Z kolei Papież Benedykt XVI mówi: "Świecki charakter waszej konsekracji określa z jednej strony środki, przy których pomocy ją realizujecie, a mianowicie właściwe każdemu mężczyźnie i każdej kobiecie, żyjącym w zwyczajnych warunkach w świecie, a z drugiej strony wskazuje na sposób, w jaki ma się ona rozwijać - w głębokim związku ze znakami czasu, które macie osobiście i wspólnotowo rozwijać w świetle Ewangelii /.../. Nie oczekuje się od was tworzenie szczególnych form życia, działalności apostolskiej czy społecznej, lecz jedynie takich, które mogą się zrodzić z relacji międzyludzkich, będących źródłem profetycznego bogactwa. Wasze życie niech będzie jak zaczyn, który zakwasza całą mąkę /por. Mt 13.33/, niekiedy ciche i ukryte, ale zawsze twórcze i dodające otuchy, zdolne budzić nadzieję. Miejscem waszego apostolatu jest zatem to wszystko, co dotyczy człowieka, /.../ zarówno we wspólnocie chrześcijańskiej, jak i we wspólnocie obywatelskiej, w której relacje urzeczywistniają się w dążeniu do wspólnego dobra, w dialogu ze wszystkimi, a my mamy dawać świadectwo o chrześcijańskiej antropologii".

Jesteśmy powołani do tego, aby idąc za Jezusem, szukać każdego człowieka, by również i on doświadczył miłości Boga. Miejscem posługi świeckich konsekrowanych nie jest więc "zakrystia", ale "świat" z jego pięknem, zdobyczami cywilizacyjnymi, kulturą, ale również słabością, grzechem. Takie podejście wymaga otwartości, słuchania i głębokich więzi z Chrystusem. Wszelkie apostolstwo musi pochodzić z wnętrza człowieka, z jego serca. Jeśli człowiekowi brakuje głębokiej relacji z Chrystusem, którego chce się głosić i być Jego świadkiem, wtedy apostolstwo staje się aktywizmem, a nawet głoszeniem siebie samego, jakimś rodzajem ambicji. Dlatego stale na nowo każdy z nas musi wnikać w pobudki swojej apostolskiej działalności, pogłębiać swoją więź z Chrystusem i z miłości ku Niemu ukazywać Jego piękno, Jego nieskończoną miłość człowieka. To zwykle powinno być zawsze pobudką mojego świadczenia o tym, czym jest chrześcijaństwo i kim jest Bóg, dla Którego daję swoje życie. Zatem apostolstwo świeckich konsekrowanych nie ma zwykle charakteru instytucjonalnego. Z jednej strony jest ono ukrytym i podejmowanym indywidualnie działaniem na rzecz wcielania w świecie ewangelicznych wartości, a z drugiej strony - "znakiem sprzeciwu" wobec ducha świata. Będzie to więc świadectwo życia w środowisku obojętnym religijnie lub wrogim Chrystusowi, jak również modlitwa wstawiennicza i włączanie własnej pracy, cierpienia, a także spraw spotkanych ludzi w ofiarę Eucharystyczną. Będzie to praca zawodowa wykonywana kompetentnie, rzetelnie, uczciwie i w duchu służby człowiekowi. Będzie to działalność w duchu chrześcijańskim na polu politycznym, gospodarczym i społecznym, w rozmaitego typu organizacjach, stowarzyszeniach, fundacjach itp. zarówno kościelnych jak i świeckich.

Niektóre instytuty prowadzą własne dzieła np. domy rekolekcyjne, wydawnictwa, placówki naukowo-dydaktyczne.

Przykłady apostolskiego zaangażowania instytutów świeckich:

• oddanie siebie za Kościół i dla Kościoła,
• wierne życie konsekracją i wartościami ewangelicznymi,
• promieniowanie na otoczenie swoimi postawami, zachowaniem, relacjami z innymi ludźmi, szacunkiem do innych,
• stawanie w obronie życia i godności człowieka,
• stała praca nad sobą, nad pogłębianiem duchowości i zjednoczenia z Chrystusem,
• poznawanie współczesnych zagrożeń i różnorakich słabości współczesnego społeczeństwa i ustosunkowanie się do nich,
• wynagradzanie Bogu za zło tego świata - modlitwą, postem, wyrzeczeniami, ofiarami, cierpieniem

Instytuty świeckie charakteryzuje apostolstwo, głównie indywidualne, zarówno przez postawę i życie wewnętrzne, jak i aktywność zewnętrzną.

Kodeks Prawa Kanonicznego /par. 710/ mówi: "Instytut świecki jest instytutem życia konsekrowanego, w którym wierni żyjący w świecie dążą do doskonałej miłości i starają się przyczynić do uświęcania świata od wewnątrz". Tę formę życia konsekrowanego zatwierdził Papież Pius XII 2 lutego 1947r. Konstytucją Apostolską "Provida Mater Ecclesia".

dr Teresa Stawarz

Dlaczego życie konsekrowane w świecie? Swoim doświadczeniem dzieli się asystent duchowy jednego z instytutów świeckich: