I. SPECYFIKA INSTYTUTÓW ŚWIECKICH
II. ŻYCIE CODZIENNE
III. ŻYCIE UKRYTE W BOGU. DYSKRECJA
I. SPECYFIKA INSTYTUTÓW ŚWIECKICH
1. Jak można być i świeckim i konsekrowanym? Po co, żyjąc w świecie, składać śluby?
Przez konsekrację członkowie instytutów ofiarują całe swoje życie wyłącznie Bogu, naśladując Jezusa poprzez radykalne życie radami ewangelicznymi (czystości, ubóstwa i posłuszeństwa), modlitwę i życie eucharystyczne. Jednocześnie, żyjąc w świecie pośród codziennych zajęć, zajmują się zwykłymi sprawami świata. Podejmują pracę zawodową, tworzą relacje z ludźmi, służą innym w potrzebach, rozwijają swoje talenty, pasje i uzdolnienia. Nie jest im obcy trud codziennych zmagań, niepowodzeń, problemów, których doświadczają ludzie w dzisiejszym świecie. Konsekracja pomaga przepełniać świat Bożą obecnością i miłością.
Kiedy ktoś odkrywa, że chce swoje życie oddać Chrystusowi, wybiera Go jako jedynego Oblubieńca. Śluby pomagają wytrwać w podjętych zobowiązaniach dzięki łasce Bożej, która jest z nimi związana. Kościół potwierdza tę decyzję, a przynależność do konkretnej wspólnoty i więzi z innymi, którzy żyją podobnie wspiera i umacnia. Śluby są wejściem do konkretnej wspólnoty na całe życie i przeżywanie wraz nią formacji.
2. Jakie są różnice między formą życia w instytucie świeckim a życiem zakonnym?
Główna różnica dotyczy sposobu życia. Osoba z instytutu ubiera się tak, jak ludzie świeccy i niczym szczególnym się nie wyróżnia. Przyjmuje przeciętne warunki życia swojego środowiska, mieszka osobno lub z rodziną, z której pochodzi. Na ogół instytuty nie prowadzą życia wspólnego ani wspólnych dzieł. Podstawowym źródłem utrzymania jest dla członków praca zawodowa. W odróżnieniu od osób zakonnych mogą także pełnić funkcje społeczne i polityczne. Ustalona część dochodów przeznaczana jest na funkcjonowanie instytutu. Ważne decyzje i planowane większe wydatki konsultowane są z odpowiedzialnymi (przełożonymi), ale decyzje podejmowane są samodzielnie.
3. Jakie są zobowiązania osoby w instytucie świeckim?
O zobowiązaniach osób w instytutach świeckich stanowi prawo własne każdego Instytutu. Wspólnym mianownikiem jest zobowiązanie do życia w celibacie, prowadzenie głębokiego życia duchowego, apostolstwo w swoim środowisku, utrzymywanie relacji braterskich we wspólnocie i pozostawanie w zależności od przełożonych.
4. Jak wygląda formacja? Czy ważna jest formacja w konkretnym instytucie?
Podobnie jak każdy okres szkolenia, treningu czy przystosowania się do nowej sytuacji. Trzeba być nastawionym na podjęcie pewnego wysiłku, przyjęcie ograniczeń i przezwyciężanie trudności. Trzeba zapoznać się z zasadami życia instytutu i pogłębić swoją wiedzę religijną. Jest to więc droga dla odważnych. Czas od wstąpienia do złożenia pierwszych ślubów trwa 3-4 lata. Potem śluby są odnawiane na okres roku i/lub na dwa lata, aż do ślubów wieczystych. Szczegóły określa konstytucja konkretnego instytutu.
5. W jaki sposób wybrać odpowiedni dla siebie instytut świecki? Czym się kierować?
Podstawą dobrego wyboru instytutu świeckiego jest rozeznanie woli Bożej względem siebie na modlitwie. Potrzebne jest wewnętrzne wsłuchanie się w swoje pragnienia, umiejętność czytania znaków czasu oraz wsparcie kierownika duchowego. W poszukiwaniu ważne jest poznawanie poszczególnych Instytutów ze względu na ich charyzmat, duchowość i historię.
6. Jak śluby w instytucie mają się do złożenia ślubów indywidualnie na ręce kapłana i życie po świecku? Czym się to różni?
Formacja przygotowuje do życia w konkretnym instytucie, który ma swój określony charyzmat, czyli specyfikę. W instytutach świeckich ślubuje się wszystkie trzy rady ewangeliczne: czystości, ubóstwa i posłuszeństwa. Złożenie ślubów w instytucie na ręce przełożonych, reprezentujących Kościół (śluby publiczne), różni się od ślubów złożonych indywidualnie na ręce kapłana (śluby prywatne) skutkami prawno-kanonicznymi. Osoba po złożeniu ślubów w instytucie świeckim staje się członkiem tej wspólnoty, z czego wynikają konkretne prawa i obowiązki.
II. ŻYCIE CODZIENNE
1. Jak wygląda codzienne życie osoby żyjącej w instytucie świeckim?
Osoba, będąca w instytucie świeckim, wypełnia normalne obowiązki życia codziennego i pracy, a oprócz tego prowadzi intensywne życie modlitewne: codzienna Eucharystia, adoracja Najświętszego Sakramentu, rozważanie Słowa Bożego, Liturgia Godzin (brewiarz), różaniec. Poza tym bierze udział w dniach skupienia, corocznych rekolekcjach, regularnie korzysta ze spowiedzi i rozmów z kierownikiem duchowym.
Codzienne życie jest przepełnione modlitwą i obowiązkami, wynikającymi głównie z miejsca pracy. Każda/każdy z członków zazwyczaj mieszka oddzielnie, sam się utrzymuje, jest niezależny. Pracując w różnych zawodach, często podejmuje dodatkowe studia i szkolenia, podnoszące kwalifikacje.
Nie mając własnej rodziny, wolny czas osoba konsekrowana przeznacza na bycie dla Boga i drugiego człowieka, w zależności od zdolności, rozeznania, czasu, sił.
KPK - Kan. 719§1. Aby członkowie wiernie odpowiedzieli własnemu powołaniu, a ich działalność apostolska wypływała ze zjednoczenia z Chrystusem, powinni szczerze się modlić, w odpowiedni sposób oddawać się czytaniu Pisma Świętego, odbywać każdego roku okresy skupienia, jak również wykonywać inne ćwiczenia duchowe, zgodnie z przepisami własnego prawa. §2. Wedle możności codzienne sprawowanie Eucharystii winno się stać źródłem i mocą całego ich życia konsekrowanego. §3. W sposób nieskrępowany mają przystępować do sakramentu pokuty, z którego winni często korzystać. §4. Konieczne kierownictwo duchowe obierają w sposób wolny i jeśli zechcą, mogą szukać w tej dziedzinie rad także u swoich przełożonych.
2. Jak wygląda dzień osoby konsekrowanej w świecie?
Dzień osoby konsekrowanej wypełniony jest modlitwą, pracą zawodową i zaangażowaniem w życie społeczne, kulturalne, parafialne, itp. Należy zapewnić sobie czas na codzienne spotkanie z Bogiem, a więc na Eucharystię, Liturgię Godzin, modlitwę osobistą. Ważne jest także troska o własne zdrowie i znajdowanie czasu na odpoczynek. Dzięki temu praca zawodowa, życie codzienne i wszelkie zaangażowania przepojone są duchem modlitwy i pewnością, że w każdej sytuacji jest obecny żyjący Chrystus. To codzienne apostolstwo. Osoby świeckie konsekrowane pracują w różnych zawodach, m. in.: służbie zdrowia, oświacie, administracji, przedsiębiorstwach, w wolnych zawodach. Praca zawodowa jest podstawowym źródłem utrzymania osoby świeckiej konsekrowanej. Czas emerytury nie zwalnia z obowiązku służby wobec innych ludzi.
3. Czy są granice wiekowe?
Osoba, która pragnie należeć do instytutu świeckiego, powinna być pełnoletnia. Niektóre instytuty w swoich konstytucjach, regułach czy statutach, określają również górną granicę wieku: jedne przyjmują do 35 roku życia, inne do 55. Jednak każde powołanie i prośba o przyjęcie są rozpatrywane indywidualnie i nie ma tu jednej odpowiedzi.
4. Ile jest instytutów świeckich w Polsce i ile na świecie?
W Polsce, według danych z 2023 roku, do Krajowej Konferencji Instytutów Świeckich (KKIŚ) są wpisane 32 instytuty świeckie i stowarzyszenia, ale są też takie, które nie są tam wpisane.
W Światowej Konferencji Instytutów Świeckich (CMIS) zapisane są 184 Instytuty na pięciu kontynentach.
5. Skoro nie robicie nic nadzwyczajnego, po co zakładać Instytut do zwyczajnych rzeczy?
Pojęcia: „zwyczajny” i „nadzwyczajny” mają charakter subiektywny. Zakochany chłopak uważa swoją ukochaną za osobę nadzwyczajną, a inni ludzie nic szczególnego w niej nie widzą. Instytut życia konsekrowanego powinien być rozważany w dwóch wymiarach: naturalnym i nadprzyrodzonym. W płaszczyźnie naturalnej u jego początku stoi założyciel, który miał ideę instytutu jako odpowiadającego na nowe wyzwania współczesnego świata i stąd niezwykłego i potrzebnego. Natomiast w płaszczyźnie nadprzyrodzonej jest to dzieło Ducha Świętego, który na te potrzeby wskazuje, uwrażliwia i powołuje ludzi, by kierując się Ewangelią na nie odpowiadali. W ten sposób sami się uświęcają i dają swym życiem świadectwo Ewangelii.
Zadaniem instytutów świeckich jest apostolstwo przez świadectwo życia w zwykłych świeckich warunkach. Ten, kto chce wstąpić do instytutu świeckiego, musi rozpoznać u siebie to Boże powołanie (potwierdzone potem przez władze instytutu) i musi widzieć w danym instytucie odpowiednie dla siebie miejsce. Powinna mu „pasować” właśnie ta wspólnota. Istota życia świeckiego konsekrowanego polega na tym, aby być jak zaczyn w cieście i sól ziemi (por. Mt 5, 13-16).
III. ŻYCIE UKRYTE W BOGU. DYSKRECJA
1. Na czym polega dyskrecja? Czemu to ma służyć, po co to ograniczenie?
Dyskrecja to wielka tajemnica serca. Taki jest podstawowy charyzmat tego powołania i takie jest jego szczególne piękno. Ponieważ takiej osoby nic nie odróżnia zewnętrznie od zwykłych ludzi, przynależność do instytutu jest dla niej wezwaniem, aby świadczyć o Żywym Bogu zwyczajnym życiem, a nie formalnie prezentowaną i widoczną dla innych konsekracją. Do Chrystusa prowadzi Maryja, więc – tak jak Ona – osoba z instytutu zachowuje wszystko w ciszy swojego serca i pozostaje w świecie, otaczając swoje powołanie dyskrecją. To może czasem być trudne, jak każdy wielki sekret.
2. Czy najbliższym, np. rodzicom, można powiedzieć o przynależności do instytutu świeckiego?
To, czy możemy powiedzieć najbliższym o naszej konsekracji, zależy od ustalenia z przełożonymi i konkretnej sytuacji. Raczej jednak powinno się zachować dyskrecję zgodnie z prawem własnym instytutu świeckiego.
3. Czy o przynależności do instytutu świeckiego powinien wiedzieć proboszcz?
Jest to sprawa indywidualna w różnych wspólnotach.